ผ้าอาบน้ำฝน (ผ้าวัสสิกสาฎก)

 ผ้าอาบน้ำฝน คือผ้าที่พระสงฆ์ใช้ผลัดเปลี่ยนเวลาสรงน้ำ มีคติเหมือนผ้าขาวม้า เรียกตามคำวัดว่า ผ้าวัสสิกสาฎก
ผ้าอาบน้ำฝน เป็นผ้าที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้พระสงฆ์ใช้ได้เป็นผืนที่ ๔ นอกเหนือจากไตรจีวรและทรงอนุญาตให้พระสงฆ์รับถวายได้ก่อนเข้าพรรษา ๑ เดือน ที่เรียกว่าผ้าอาบน้ำฝนเพราะเป็นผ้าที่ถวายกันในต้นฤดูฝนและนางวิสาขา เป็นคนแรกที่ถวายผ้าอาบน้ำฝนแด่พระสงฆ์จนกลายเป็นธรรมเนียมถึงปัจจุบัน
ผ้าอาบน้ำฝน มักเรียกเพี้ยนไปว่า ผ้าจำนำพรรษา คงเพราะเข้าใจผิดคิดว่าเป็นผ้าแบบเดียวกันหรือเพราะมีการถวายก่อนเข้าพรรษาเพียงวันสองวันจึงเรียกว่าผ้าจำนำพรรษา ทั้งที่เป็นผ้าชนิดต่างกัน (ดูเรื่อง ผ้าจำนำพรรษา)

   ผ้าจำนำพรรษา คือผ้าที่ถวายแก่ภิกษุผู้อยู่จำพรรษาแล้ว คือถวายกันในพรรษา เรียกตามคำวัดว่า ผ้าวัสสาวาสิกสาฎก
   ผ้าจำนำพรรษา จะเป็นผ้าไตรจีวรทั้งหมดหรือผืนใดผืนหนึ่งก็ได้ โดยทายกมีเหตุรีบด่วนเช่นต้องไปทัพหรือเดินทางไกลไม่อาจรอถึงช่วงออกพรรษาได้จึงขอถวายไว้ก่อนภายในพรรษา จึงเรียกผ้านี้อีกอย่างหนึ่งว่า อัจเจกจีวร คือจีวรรีบด่วนหรือผ้าด่วนพระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้พระสงฆ์รับไว้ได้ก่อนวันออกพรรษาปวารณาไม่เกิน ๑๐ วัน ผ้าจำนำพรรษา ที่เรียกดังนี้เพราะเมื่อรับถวายแล้วต้องเก็บไว้จนกว่าจะออกพรรษาจึงนำออกแจกกันเหมือนกับจำนำหรือฝากพรรษาไว้ก่อน

อ้างอิง:
พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. ๙ ราชบัณฑิต พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ.๒๕๔๘

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๕ พระวินัยปิฎก เล่มที่ ๕
มหาวรรค ภาค ๒ เรื่องนางวิสาขา มิคารมาตา
ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคทรงอนุโมทนานางวิสาขามิคารมาตา ด้วยพระคาถาเหล่านี้ว่าดังนี้:-
คาถาอนุโมทนา
[๑๕๔] สตรีใด ให้ข้าวและน้ำ มีใจเบิกบานแล้ว สมบูรณ์ด้วยศีลเป็นสาวิกาของพระสุคต ครอบงำความตระหนี่แล้ว บริจาคทานอันเป็นเหตุแห่งสวรรค์ เป็นเครื่องบรรเทาความโศกนำมาซึ่งความสุข สตรีนั้น อาศัยมรรคปฏิบัติ ปราศจากธุลีไม่มีกิเลสเครื่องยั่วใจ ย่อมได้กำลังและอายุเป็นทิพย์ สตรีผู้ประสงค์บุญนั้น เป็นคนมีสุข สมบูรณ์ด้วยอนามัย ย่อมปลื้มใจในสวรรค์สิ้นกาลนาน.
พระพุทธานุญาตผ้าวัสสิกสาฎกเป็นต้น
[๑๕๕] ครั้นพระผู้มีพระภาคทรงอนุโมทนา นางวิสาขา มิคารมาตา ด้วยพระคาถาเหล่านี้แล้ว เสด็จลุกจากที่ประทับกลับไป ครั้นแล้วทรงทำธรรมีกถาในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตผ้าวัสสิกสาฎก อาคันตุกภัตร คมิกภัตร คิลานภัตร คิลานุปัฏฐากภัตร คิลานเภสัช ยาคูประจำ อนุญาตผ้าอุทกสาฎก สำหรับภิกษุณีสงฆ์.

เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๕ บรรทัดที่ ๔๐๐๕ - ๔๑๓๑. หน้าที่ ๑๖๔ - ๑๖๙.
http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=5&A=4005&Z=4131&pagebreak=0